Mit 15 minut z jednej piersi

Mit 15 minut z jednej piersi – jak naprawdę działa karmienie piersią?

Wciąż można usłyszeć, że niemowlę powinno ssać jedną pierś co najmniej 15 minut, ponieważ „najpierw leci woda, a potem dopiero obiadek”. Brzmi logicznie? Niestety – to jeden z najbardziej utrwalonych mitów dotyczących karmienia piersią.

Prawda jest taka, że mleko mamy jest pełnowartościowe przez cały czas karmienia. Nie ma momentu, w którym z piersi leci „sama woda” czy mniej wartościowy pokarm. Skąd więc wzięło się to przekonanie?

Jak działa odruch oksytocynowy?

Kiedy dziecko ssie pierś, organizm mamy reaguje tzw. odruchem oksytocynowym (zwanym też odruchem wypływu mleka). To właśnie ten mechanizm sprawia, że mleko zaczyna wypływać z piersi.

Ten odruch jest zupełnie indywidualny – u jednej mamy może trwać tylko kilkadziesiąt sekund, a u innej kilka minut.
Co więcej, różna może być również długość przerw między kolejnymi odruchami – u niektórych kobiet są one krótkie i mleko wypływa niemal nieprzerwanie, a u innych występują dłuższe przerwy, podczas których wypływ chwilowo ustaje.

Od długości i częstotliwości odruchów zależy, jak efektywnie dziecko pobiera pokarm. Pamiętajmy też, że piersi to nie magazyn, tylko dział produkcji – mleko powstaje i wypływa w odpowiedzi na ssanie dziecka.

To co ważne!

Jeżeli podążamy za odruchem, to okazuje się, że dzieci niezależnie od niego, zjadają podobne ilości.

Rytm odruchu nie wpływa na ilość pobieranego pokarmu. 

Jednak jeżeli, nie będziemy za nim podążać, może okazać się, że maluch nie będzie zjadał swojego zapotrzebowania.  A to już może spowodować niedostateczne przyrosty masy ciała.

Dziecko dostosowuje się do mamy, nie odwrotnie

Zadaniem dziecka jest dostosować się do odruchu oksytocynowego mamy. To właśnie dlatego długość i sposób karmienia mogą się tak bardzo różnić między maluchami.

Badania pokazują, że niektóre niemowlęta skutecznie usuwają mleko w bardzo krótkim czasie – nawet poniżej 4 minut. Wykazano, że pierwsze dwa odruchy wypływu mleka (ME – milk ejection) mogą stanowić aż 62% całkowitej objętości pobranego pokarmu.

Z kolei inne dzieci ssą dłużej – nawet przez cały 15-minutowy pomiar – zwłaszcza u mam, u których wypływ mleka jest ciągły i stopniowy.

To właśnie dlatego nie istnieje jedna właściwa długość karmienia. Każda para mama–dziecko ma swój własny rytm, zależny od tego, jak działa odruch oksytocynowy u mamy, jakie są przerwy między odruchami i jak dziecko reaguje na jego przebieg.

Dlaczego badania nad „fazami mleka” wprowadzają w błąd?

Warto wiedzieć, że wszystkie badania dotyczące tzw. faz mleka (przedniego i tylnego) odnoszą się do mleka odciąganego, a nie do karmienia bezpośrednio z piersi.

W praktyce oznacza to, że badanie próbek mleka przed i po karmieniu nie mówi nam, ile tłuszczu faktycznie zjadło dziecko.
Jak podkreślają naukowcy, stężenie tłuszczu w mleku kobiecym przed i po karmieniu nie jest miarodajne – nie oddaje ono dynamiki karmienia piersią, w której mleko nie jest pobierane w sposób jednostajny, jak w przypadku butelki.

Już w latach 80. XX wieku zauważono, że podczas karmienia piersią dziecko nie ssie równomiernie, lecz w rytmie zgodnym z kolejnymi odruchami wypływu mleka. Każdy z tych odruchów powoduje uwolnienie całej porcji pokarmu dostępnej w danym momencie.

Co mówią aktualne badania?

Współczesna wiedza na temat laktacji potwierdza, że:

„Zdrowa diada wyłącznie karmiąca piersią równoważy objętość i zawartość tłuszczu w spożytym mleku w ciągu dnia.”
(Kent, 2007)

Innymi słowy, dziecko samo reguluje ilość i skład spożywanego pokarmu, a spożycie tłuszczu nie zależy od częstotliwości karmień.

Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, mama może mieć pewność, że nie musi kierować się przepisanymi schematami karmienia.
Najlepsze, co może zrobić, to reagować na sygnały dziecka – na jego potrzebę ssania, rytm, intensywność i chęć zmiany piersi.

Karmienie na żądanie – nie na zegarek

Aktualne stanowiska ekspertów są jednoznaczne: zdrowe dzieci powinny być karmione na żądanie, a piersi należy zmieniać w zależności od odruchu oksytocynowego i potrzeb dziecka.

Przenoszenie zaleceń, które dotyczą sytuacji szczególnych (np.  wcześniactwa czy dokarmiania mlekiem odciąganym), na ogół populacji prowadzi do promowania niewspierających praktyk klinicznych.

Zaufaj sobie i swojemu dziecku

Z mojego doświadczenia wynika, że mamy intuicyjnie potrafią rozpoznawać swój odruch wypływu mleka – często nieświadomie reagują na jego rytm, długość i przerwy.
To właśnie wtedy karmienie przebiega spokojnie i skutecznie.

Największym zagrożeniem dla tej naturalnej intuicji są sztywne zalecenia typu:

„Karm 15 minut z jednej piersi.”

Takie zasady odbierają mamom pewność siebie, wprowadzają stres i mogą prowadzić do przedwczesnego zakończenia karmienia piersią.

 

Podsumowanie

Każda mama i każde dziecko to wyjątkowy duet. Nie istnieje jedna „idealna” długość karmienia. Najważniejsze, by:

• reagować na sygnały dziecka,
• obserwować odruch oksytocynowy i jego przerwy,
• zmieniać piersi w zależności od potrzeb,
• nie kierować się zegarkiem ani „schematem”,
• ufać sobie i dziecku.

Bo w karmieniu piersią nie chodzi o czas, tylko o rytm, zaufanie i relację. 💗

Jeśli jesteś specjalistą i chcesz zdobyć aktualną wiedzę z zakresu laktacji zapraszamy do odwiedzenia naszej platformy szkoleniowej – KLIKNIJ TUTAJ

A może marzysz by zostać Międzynarodową Dyplomowaną Konsultantką Laktacyjną – IBCLC? W tym też możemy Ci pomóc – KLIKNIJ TUTAJ

Autor:

lek. Agnieszka Browarska IBCLC

Prezes Fundacji ,,SPECJLIŚCI DZIECIOM”

Bibliografia:

1. Kent J., Perrella S., Geddes D. In: McGuire DLOC M., editor. Vol. 2020. Academic Press; San Diego, CA: 2020. Measurement of human milk production and infant milk intake – challenges and opportunities; pp. 35–68. (Human Milk: Sampling and Measurement of Energy-Yielding Nutrients and Other Macromolecules).

2. 24. Kent J.C., Mitoulas L.R., Cregan M.D., Ramsay D.T., Doherty D.A., Hartmann P.E. Volume and frequency of breastfeedings and fat content of breast milk throughout the day. Pediatrics. 2006;117(3):e387–e395. doi: 10.1542/peds.2005-1417

3. Kent J.C. How breastfeeding works. J. Midwifery Womens. Health. 2007;52(6):564–570. doi: 10.1016/j.jmwh.2007.04.007.

4. Li Y, Lozano MV, Peña D, Gulati IK, Jiang L. SmartLact8: A Bio-Inspired Robotic Breast Pump for Customized and Comfort Milk Expression. Biomimetics (Basel). 2023 May 4;8(2):190. doi: 10.3390/biomimetics8020190. PMID: 37218776; PMCID: PMC10204509.

5. Levene I, Fewtrell M, Quigley MA, O’Brien F. The relationship of milk expression pattern and lactation outcomes after very premature birth: A cohort study. PLoS One. 2024 Jul 29;19(7):e0307522. doi: 10.1371/journal.pone.0307522. PMID: 39074108; PMCID: PMC11285974.

6. Prime DK, Geddes DT, Spatz DL, Robert M, Trengove NJ, Hartmann PE. Using milk flow rate to investigate milk ejection in the left and right breasts during simultaneous breast expression in women. Int Breastfeed J. 2009 Oct 26;4:10. doi: 10.1186/1746-4358-4-10. PMID: 19852864; PMCID: PMC2774287.

7. Prime DK, Kent JC, Hepworth AR, Trengove NJ, Hartmann PE. Dynamics of milk removal during simultaneous breast expression in women. Breastfeed Med. 2012 Apr;7(2):100-6. doi: 10.1089/bfm.2011.0013. Epub 2011 Oct 19. PMID: 22011129.

8. Prime DK, Geddes DT, Hepworth AR, Trengove NJ, Hartmann PE. Comparison of the patterns of milk ejection during repeated breast expression sessions in women. Breastfeed Med. 2011 Aug;6(4):183-90. doi: 10.1089/bfm.2011.0014. PMID: 21770734.